Ani Ören Yeri'nin saklı tarihi gün yüzüne çıkıyor

Tarihte Kafkaslar'dan Anadolu'ya ilk giriş kapısı olma özelliği taşıyan ve Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından fethedilen Ani, 2016'da UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.

Ani'de 1892-1893 ile 1904-1917 yıllarında Nikolai Yakovleviç Marr, 1944'te Prof. Dr. İsmail Kılıç Kökten, 1964-1967'de Prof. Dr. Kemal Balkan, 1989-2005'te Prof. Dr. Beyhan Karamağaralı, 2006-2010'da Prof. Dr. Yaşar Çoruhlu, 2011-2018'de Prof. Dr. Fahriye Bayram başkanlığında yürütülen kazılar, 2019 yılından bu yana Doç. Dr. Muhammet Arslan başkanlığında devam ediyor.

Bu sezon bilim insanları, sanat tarihçileri, arkeologlar, mimarlar ve öğrencilerden oluşan 130 kişilik ekip, Ani'nin saklı tarihinin gün yüzüne çıkarılması için çalışıyor.

Kazı çalışmalarına destek veren akademisyen ve öğrencilerden oluşan 80 kadın da burada bulunan parçaları temizleyip birleştiriyor. Restorasyon işlemlerinde aktif görev alan kadınlar, Ani'nin saklı tarihinin aydınlatılmasına katkıda bulunuyor.

"1000 yıl sonra ilk kez gün yüzüne çıkarmış oluyoruz"

Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammet Arslan, Türklerin Anadolu'ya ilk giriş kapısı olan ve Sultan Alparslan'ın Anadolu'da fethettiği ilk şehir Ani'deki kazı, koruma ve çevre düzenleme çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kafkas Üniversitesi ortaklığıyla kazı, koruma ve çevre düzenleme çalışmalarının birbirine paralel şekilde eşzamanlı olarak devam ettiğini anlatan Arslan, şöyle konuştu:

"Ani, sadece toprak üstündeki anıtsal eserleri veyahut halen daha kazılmayı bekleyen toprak altındaki kalıntılarıyla değil, aynı zamanda taşınır nitelikteki küçük buluntularıyla da Orta Çağ'ın ve Türk İslam sanatının en önemli şehirlerinden birisi. Biz de kazılarımızda hemen hemen her tür malzemeden yani taş eserlerden pişmiş toprak eserlere varıncaya kadar kemik eserlerden tekstil ürünlerine varıncaya kadar binlerce eseri 1000 yıl sonra belki de ilk kez gün yüzüne çıkarmış oluyoruz."

Arslan, çıkarılan eserlerin koruma altına alındığını kaydederek, "Her alanda olduğu gibi kadınlarımız, arkeolojik kazı ve koruma çalışmalarında da aktif görev alarak Ani'deki çalışmalara büyük bir katkı sunuyorlar. Her ortamda olduğu gibi ekip arkadaşlarımızın büyük bir çoğunluğu kadın hocalarımız ve öğrencilerimizden oluşmaktadır. Kız öğrencilerimiz, 1000 yıllık topraktan çıkardığımız eserlerin yeniden hayat bulmaları için büyük bir fedakarlıkla emek sarf ediyor." diye konuştu.

"Bilezik parçalarını gün yüzüne kızlar, kadınlar olarak çıkardık"

Atatürk Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğrencisi Tuana Karataş ise Ani Ören Yeri'nde çalışmanın kendileri için çok güzel bir deneyim olduğunu belirtti.

Arazide çalışarak buldukları eserleri restore ettiklerini anlatan Karataş, "1000 yıl önce bu topraklarda yaşamış insanların kullandığı eşyaları gün yüzüne çıkarmak, onları restore etmek bizim için çok güzel bir deneyim. 1000 yıl önce başka bir kadın tarafından kullanılan bilezik parçalarını bugün gün yüzüne kızlar, kadınlar olarak çıkardık şimdi temizliyoruz. Eşsiz bir deneyim, çok heyecanlıyım." ifadelerini kullandı.

Yıldız Teknik Üniversitesinde öğrenim gören Gülizar Başak da Ani Ören Yeri kazı çalışmalarında gönüllü olarak çalıştığını dile getirerek, "Arazide, kazı evindeki çalışmalarda faaliyet gösteriyoruz. Burada 1000 yıl önce yaşayan insanların kullandığı eserlere dokunmak, ortaya çıkarmak ve bunları birleştirmek bizim için çok değerlidir. Burada olduğum için çok mutluyum. Bu eserlere dokunduğum için kendimi şanslı hissediyorum." dedi.