Bursa milletvekili Pala'dan 10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü'nde Sağlık Bakanlığı'na çağrı

Dünya çapında her yıl 720 binden fazla kişi intihar nedeniyle hayatını kaybediyor.

Her intihar kaybı için tahmini olarak 20 intihar girişimi gerçekleşiyor. Türkiye'de 2024 yılında resmi kayıtlara göre 4 bin 460 kişi intihar ederek yaşamını yitirdi; 2003-2024 yılları arasında intihar nedeniyle ölenlerin toplam sayısı ise 71 bin 865'i buldu.

10 Eylül Dünya İntiharı Önleme Günü 2025 yılının teması "İntiharla İlgili Anlatıyı Değiştirmek" olarak belirlendi. Günün amacı, intiharın önlenebileceği konusunda dünya çapında farkındalık yaratmak.

İntihar ile ruh sağlığı sorunları ve daha önce intihar girişimi arasında bağlantı olduğu biliniyor. İntihar için risk etmenleri arasında kayıp deneyimi, yalnızlık, ayrımcılık, ilişki anlaşmazlığı, maddi sorunlar, kronik ağrı ve hastalık, şiddet, istismar, çatışma veya diğer insani acil durumlar yer alıyor. Ruh sağlığı sorunları ve intihar konusundaki damgalanma, intiharı düşünen birçok kişinin yardım aramamasına neden oluyor.

Cumhuriyet Halk Partisi Bursa Milletvekili ve TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, TÜİK verilerine göre Türkiye'de 2000 yılında yüz binde 2,67 olan kaba intihar hızının 2024 yılında neredeyse iki katına çıkarak yüz binde 5,22'ye ulaştığını ve bunun son 25 yılın en yüksek düzeyi olduğunu vurguladı. Aynı yıl 4 bin 660 kişinin intihar sonucu hayatını kaybettiğini belirten Pala, derinleşen bu sorunun geniş bir sosyoekonomik temeli olduğunu ve ruh sağlığı sorunlarına yönelik damgalanmalardan beslendiğini ifade etti.

CHP'li Pala, hükümetin taciz, şiddet ve ekonomik buhran gibi kök nedenleri dikkate alan etkili bir halk sağlığı programı yürütmemesi nedeniyle 1 Haziran 2025 tarihinde Sağlık Bakanlığı'na kapsamlı bir soru önergesi sundu. Ancak Bakan Kemal Memişoğlu, Anayasa'nın 98. maddesine göre on beş günlük yasal süre dolmasına rağmen, intiharların mevcut durumu, nedenleri ve yürütme faaliyetlerindeki eksikliklere ilişkin detaylı bilgi talep eden bu önergeye henüz yanıt veremedi.

"Gençlerde sorun daha ciddi, intihar hızı 12 yılda 3 kat arttı!"

Pala, "AKP yönetimi gençleri umutsuzluğa sürükledi. Ülkemizde 15-19 yaş grubunda gözlenen intihar hızı 2011'de yüz binde 2,25 iken 2022'ye kadar üç kat artarak 6,85'e yükseldi" ifadeleriyle intihara yol açan nedenlerin gençler üzerindeki etkisine dikkat çekti. "Dahası, bu süre zarfında Türkiye'de 15-19 yaş grubunda gözlenen intihar hızı, AB ortalamasının yarısı düzeyinden yüzde 54 üzerine çıkmıştır," diye ekleyen Pala, Bakanlık'tan intihar olgularının yaş grupları ve cinsiyete göre ayrıntılı biçimde incelenmesini istedi.

"Artan intihar hızı, ekonomik krizin en belirgin biçimde dışa vurumudur!"

CHP'li Pala, soru önergesinin devamında intihar hızında gözlenen bölgesel eşitsizliklere de dikkat çekti. "Özellikle 6 Şubat Depremi sonrası Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde depresyon ve anksiyete rahatsızlığı hızla artmıştır; buna karşın bu bölge uzman hekimlere erişimin halen en kısıtlı olduğu yerdir. Ayrıca, kentsel bölgelerde intihar kaynaklı ölümler daha sık görülse de intihar düşüncesiyle ilgili damgalanma kırsal bölgelerde daha yoğun hissedilmektedir. Bu da hastaların yardım aramasını engellemektedir," dedi. Prof.Pala, Bakanlığa, damgalanmayla mücadele etmek amacıyla sağlık çalışanlarına ve topluma yönelik bir eğitim programı hazırlanması konusunda çağrıda bulundu.

Soru önergesini tamamlarken ekonomik buhran, fırsat eşitsizliği ve çatışma gibi son yıllarda derinleşen toplumsal sorunların da altını çizen Prof. Dr. Kayıhan Pala, Bakanlığa hem bu kök nedenlerin ayrıntılı biçimde incelenmesi hem de konuya ilişkin verilerin şeffaf şekilde kamuoyuyla paylaşılması gerektiğini iletti. Ayrıca, hazırlanmasını talep ettiği eylem planı çerçevesinde daha önce intihar girişiminde bulunmuş bireylerin yeniden girişimde bulunmamaları için özel bir çalışma yapılmasını da istedi.