Jane Goodall 91 yaşında hayatını kaybetti

Gözlemleri, insanların şempanzelerle ne kadar yakın akraba olduğunu ortaya çıkardı. Ayrıca dünya çapındaki koruma projelerinde yorulmadan çalıştı.

Jane Goodall Enstitüsü'nden yapılan açıklamaya göre, Dr. Goodall, ABD'de bir konuşma turu için gittiği California'da doğal nedenlerden hayatını kaybetti.

Açıklamada keşiflerinin "bilimde devrim yarattığını" ve "doğal dünyamızın korunması ve onarılması için yorulmak bilmez bir savunucu" olduğu belirtildi.

Birleşmiş Milletler, Dr. Goodall'ın kaybının ardından yayımladığı başsağlığı mesajında onun "gezegenimiz ve tüm sakinleri için yorulmadan çalıştığını, insanlık ve doğa için olağanüstü bir miras bıraktığını" söyledi.

Greenpeace, ölümünden dolayı büyük üzüntü duyduklarını belirterek onu "zamanımızın gerçek koruma devlerinden biri" olarak nitelendirdi.

ABD'nin eski başkanı Barack Obama taziye mesajında Goodall'un "jenerasyonlarca kadına bilimin kapılarını açtı" dedi.

Aktörü ve çevre aktivisti Leonardo DiCaprio, "gezegenimizin için gerçek bir kahramandı" diyerek Goodall'un milyonlarca kişiye ilham verdiğini söyledi.

JANE GOODALL KİMDİR?

3 Nisan 1924'te İngiltere'nin başkenti Londra'da doğan Dr. Goodall, Dr. Doolittle'ın Hikayesi ve Tarzan gibi kitapları okuduktan sonra hayvanlara ilgi duymaya başladığını söylemişti.

20'li yaşlarının ortalarında Kenya'da bir arkadaşının çiftliğinde kalırken önde gelen primatolog Prof. Louis Leakey ile tanıştı.

Yeterli eğitimi olmamasına rağmen, Leakey onun potansiyelini fark etti ve 1960 yılında Tanzanya ormanlarına ilk araştırma gezisini düzenlemesine yardımcı oldu.

O yıl, bir hayvanın alet kullandığını kaydeden ilk kişi oldu; David Greybeard adını verdiği büyük bir erkek şempanzenin bir sopayla bir höyükten termit karıncaları çıkardığını gördü.

O zamana kadar, bunu yapabilecek kadar zeki olan tek canlının sadece insanlar olduğu düşünülüyordu.

Onun gözlemleri, yıllardır süregelen geleneksel bilimsel düşünceye meydan okuyarak evrim biliminin geleceğini şekillendirdi.

Çalışmaları önde gelen dergilerde yayımlandı ve 1965 yılında National Geographic'in kapağında yer alarak dünyaya primatların duygusal ve sosyal yaşamlarını tanıttı.

Hayvanların güçlü aile bağları kurduğunu ve hatta bölge için savaştığını açıkladı.

Amerikalı oyuncu Orson Welles'in seslendirdiği bir televizyon belgeselinde, bebek şempanzelerle oynayıp güreşirken yer aldı.

Çalıştığı hayvanlarla bu kadar yakın ilişki kurması, onlara isim vermesi ve hatta "arkadaşlarım" diye hitap etmesi, o dönemde çoğu erkek olan bazı bilim insanları tarafından alay konusu olmuştu.

Lisans derecesi veya herhangi bir bilimsel eğitimi olmamasına rağmen, bulgularına dayanarak doktora yaptı.

Sahadaki deneyimlerinden sonra aktivist oldu, hayvanat bahçelerinde veya tıbbi araştırmalar için esaret altında tutulan şempanzelerin serbest bırakılması için çalıştı.

Daha sonra doğal alanların tahribatı ve iklim değişikliği konularında harekete geçilmesi çağrısında bulundu.

2024 yılında BBC'ye verdiği demeçte, "Altıncı büyük yok oluşun ortasındayız... Doğayı iyileştirmek ve mevcut ormanları korumak için ne kadar çok şey yapabilirsek o kadar iyi" demişti.

Hayatının ilerleyen dönemlerinde kendisini motive eden şeyin ne olduğu sorulduğunda, "Elbette insanlar çocukları için bir gelecek isterler" cevabını verdi.

1977 yılında kurulan Jane Goodall Enstitüsü, şempanzeleri korumak için çalışıyor ve hayvanlara ve çevreye fayda sağlamayı amaçlayan projeleri destekliyor.

İşi gereği sürekli seyahat ettiği bilinen ünlü isim, 2022'de Times gazetesine verdiği demeçte, 1986'dan bu yana üç haftadan fazla aynı yatakta yatmadığını söylemişti.

Dr. Goodall, bir hafta önce New York'ta bir röportaj için sahneye çıkarak son günlerine kadar çalıştı.

3 Ekim'de California'da tüm biletleri satılan bir etkinlikte tekrar konuşma yapması bekleniyordu.