Bilim insanları 'taş-kağıt-makas' oyununda kazanmanın sırrını açıkladı

Oxford yayınlarından çıkan Social Cognitive and Affective Neuroscience adlı hakemli bilimsel dergide yayımlanan bir araştırmaya göre, rakiplerinin hamlelerini geçmiş raundlara göre tahmin etmeye çalışan oyuncular, tamamen rastgele hareket edenlere kıyasla daha sık kaybediyor.

Araştırmacılar, 15 bin oyun turunu kapsayan deneylerde, katılımcıların beyin aktivitelerini eş zamanlı olarak kaydetti. Çalışmada 'çift taraflı beyin taraması' (Hyperscanning) adı verilen bir teknik kullanıldı; bu yöntem, iki kişinin beyin aktivitelerinin aynı anda izlenmesini sağlıyor.

ÇARPICI SONUÇLAR!

Katılımcıların yarısından fazlası 'taş' seçeneğini tekrar tekrar tercih etti. Diğerleri 'kağıt' veya 'makas'ı seçse de tam anlamıyla rastgele davranmak neredeyse imkânsız çıktı.

Oyuncular çoğunlukla aynı seçeneği art arda yapmaktan kaçındı; yani farkında olmadan 'öngörülebilir' bir model izlediler.

KAYBEDENLERİN ANALİZİ

Araştırma ekibinden Dr. Denise Morel, en şaşırtıcı bulgunun, oyuncuların karar vermeden önceki beyin sinyallerinden seçimlerinin tahmin edilebilmesi olduğunu belirtti.

Kaybedenlerin beyin aktivitelerinde, bir önceki raundun izleri net şekilde görüldü. Buna karşılık kazananların beyinleri, geçmişten tamamen kopuktu.

Morel'e göre:

İnsanlar tahmin edilemez olmaya çalıştıklarında bile başarısız olurlar, çünkü beyin geçmiş deneyimlere dayanarak karar vermeye programlanmıştır; basit oyunlarda bile.

OYUNDAN ÇIKAN 'HAYAT DERSİ'

Bilim insanlarına göre bu sonuçlar, sadece bir oyun için geçerli değil. Aynı mekanizma, iş görüşmeleri ve ticari kararlar gibi gündelik yaşamın rekabetçi olaylarında; hatta uluslararası siyaset söz konusu olduğunda bile devreye giriyor:

İnsan, her durumda, geçmiş tecrübelerine güvenme eğiliminde. Bu da onu daha öngörülebilir hale getiriyor.

"BEYİN, BİLGİSAYAR DEĞİLDİR..."

Çalışmaya katılan profesör Tijl Grootswagers, bulguları şöyle özetledi:

Beynimiz bir bilgisayar gibi çalışmıyor; geçmişi kolayca silemez. Bu özellik bizi iş birliğinde güçlü, rekabette ise zayıf kılıyor.

Sonuç olarak araştırmacılar, ister taş-kağıt-makas oyunu, ister gerçek hayattaki hızlı karar anları olsun, başarı için tek bir bilimsel ipucu veriyor:

Fazla analiz etme, geçmişi unut; mümkün olduğunca rastgele ol.Geçen raundu unutan zihin, bir sonrakini kazanır.