Bursa'da minyatür sanatı gökyüzünün atlası usturlap ile buluştu

Usturlap ile farklı sanatları bir araya getirmek için yola çıkan usturlap sanatçısı Cebrail Çukurkaya'nın pirinçten yaptığı hucendi usturlabının ana gövdesi, minyatür sanatçısı Aylin Özkan'ın deri üzerine yaptığı minyatürle buluştu.

Hucendi usturlabının üzerine uygulanan minyatürde, yeryüzüyle gökyüzünü ayıran bir ufuk çizgisi, bu çizginin üst kısmında gökyüzü ve yıldızlar, alt kısımda yıldızları gözetleyen, rasat faaliyetleri yürüten, elinde usturlap, rubu dairesi ve açıölçer olan 4 kişi tasvir ediliyor.

"Bir sergi planımız var"

Çukurkaya, geçmişte gökyüzündeki takım yıldızlarının yerini tespit ederek saat, takvim ve yön belirlemede kullanılan usturlabın "Ortaçağ'ın bilgisayarı" olduğunu söyledi.

Geleneksel sanatların her birinin adeta bir yıldız olduğu düşüncesinden yola çıkarak ustrulabı diğer sanat dallarıyla buluşturma fikrinin oluştuğunu anlatan Çukurkaya, şöyle konuştu:

"Sanat dallarını birer yıldız gibi atfettiğimiz için 'Usturlap, diğer sanat dallarını bulmalı, onlarla buluşmalı.' diye yola çıktık. Bir proje geliştirdik bununla alakalı ve bir fikir ortaya attık. Usturlap olsun, bazı kısımları da diğer sanatlardan izler taşısın istedik. İlk olarak minyatür sanatını seçtik. Bir kısmında usturlabın gerçek bir alıntısını kullandık. Diğer bölümlerinde minyatür ve aynı zamanda yine usturlabın alanına giren temalar işledik."

Çukurkaya, bütün sanat dallarıyla bilim tarihini, usturlabı birleştirmeyi amaçladığını belirterek, "Çini, seramik, tezhip, hat sanatları da olacak. Diğer sanat dallarıyla ilgili de çalışmalarımız devam ediyor. Bunları bir araya getirip ortaklaşa bir sergi planımız var. Kültürümüzü bir noktadan bir noktaya taşımak için yürütülen bir çalışma." ifadesini kullandı.

Eserin tasarımına değinen Çukurkaya, şunları kaydetti:

"Bu, 984 yılında yapılmış bir usturlap. Dış kısmı ve üst figürleri, kürsü bölümü ve diğer taksimatlar da o usturlabın birebir aynısı. Ölçü olarak da o dönemde hangi ölçüde yapıldıysa yine aynı ölçüde yaptık. Üzerindeki minyatürdeki detaylara gelince usturlabın enlem diski vardır, orada ufuk çizgisi vardır. Gökyüzünü görebildiğimiz nokta, yeryüzüyle gökyüzünü ayıran bir çizgi, ufuk çizgisi. Üst kısmına gökyüzü kompozisyonu ekledik ve yıldızlar görünüyor. Alt kısımda da yıldızları gözetleyen, rasat faaliyetleri yürüten, elinde usturlap, rubu dairesi ve açıölçer olan tarihi şahsiyetleri görüyoruz."

"Farklı dokunuşlarla, farklı tasarımlar da yapacağız"

Minyatür sanatçısı Aylin Özkan da Çukurkaya'nın projesine minyatür sanatıyla destek verdiğini, ilk önce hayalini kurduklarını, daha sonra projeye döktükleri çizimi ve uygulamasını yaptıklarını aktardı.

Bu fikrin kendisini heyecanlandırdığını vurgulayan Özkan, "Düşünmeye başladım. Minyatür, belgelendirici niteliği olan, bir konuyu anlatan bir sanat. Usturlap da buna çok açıktı. Bir tasarım yaptım. Deri üzerine, 4 kişinin gökyüzündeki yıldızları araştırdığı bir çalışma oldu. Çok da ilgi gördü." ifadelerini kullandı.

Özkan, deri üzerine minyatürü çalıştıktan sonra bunu usturlabın üzerine uyguladığını anlatarak, "Uzun süre bir düşünceye dalıyoruz. 'Usturlabı nasıl güzel yansıtabiliriz?' diye düşündüm. Düşündükten sonra böyle bir tasarım çıktı ortaya." dedi.

Geleneksel sanatların, kültürü ve tarihi en güzel anlatma şekli olduğunu belirten Özkan, "Bu projenin ilk ayağı olmak, benim için de özel oldu. Farklı dokunuşlarla, farklı tasarımlar da yapacağız. Minyatür sanatını farklı dokularda, farklı objelerin üzerinde görmeyi çok seviyorum. Usturlap üzerine yapmaktan da çok etkilendim. Farklı tasarımlarla bu yolda birlikte yürüyeceğiz Cebrail hocamla." diye konuştu.