CHP Bursa Milletvekili Pala'dan "boğmaca" vakalarıyla ilgili soru önergesi

CHP Bursa Milletvekili Prof. Dr. Kayıhan Pala, İstanbul'daki çocuk yoğun bakım servislerinde yalnızca 2023 yılında kaydedilen 50 ağır boğmaca olgusundan dördünün yaşamını yitirdiğini gösteren bilimsel araştırmayı ve Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'nin (ECDC) "pandemi sonrasında Avrupa genelinde vakalar keskin biçimde arttı" uyarısını hatırlatarak, Sağlık Bakanlığı'nın üç yıldır kamuya açıklanmayan boğmaca istatistiklerini TBMM gündemine taşıdı.

Pala'nın Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu'nun yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, söz konusu araştırmada en kritik hastaların aşısız bebekler olduğuna dikkat çekildi; Bakanlığın istatistik yıllıklarında tüm boğmaca verilerinin "boş bırakılması" ise "halk sağlığı yönetiminde karartma" olarak değerlendirildi. Bakanlık yasal süre dolmasına karşın soru önergesine yanıt vermedi.

Aşı karşıtı kampanyalar ve aşısız bebeklerin sayısının artmasıyla boğmaca kaynaklı ölümlerin artıyor olması arasında bir ilişki olduğuna ve bunun çok ciddi bir halk sağlığı krizine işaret ettiğine vurgu yapan Pala, "Bir yıl içinde tek bir araştırmada 50 ağır olgu ve bu olguları içerisinde yüzde 8 ölüm oranı kaydediliyorsa, ülke genelinde gerçek tabloyu bilmek zorundayız. Bu orana yol açan neden ve dinamikleri anlamak için ülke genelindeki istatistiklere ihtiyacımız var. Eldeki verilere dayanarak aşısız bebeklerin en riskli grup olduğunu söyleyebiliriz." uyarısını yaptı.

Yıllık raporlar neden durdu, hastalığın görülme sıklığı gizleniyor mu?

Önergede, 2021'den bu yana Sağlık İstatistik Yıllığı'nda boğmaca verilerinin paylaşılmadığı vurgulanıyor. Pala, "vakaların yıllara göre sayısı, yaş dağılımı ve insidans hızı" açıklanmadıkça ne epidemiyologların ne de aile hekimlerinin sahayı doğru görebileceğini ifade ediyor. Özellikle bebekler, çocuklar, ergenler ve yetişkinler için ayrı ayrı insidans hızlarının bilinmemesinin bağışıklama stratejilerini zayıflattığını belirtiyor.

Aşısız çocukların sayısı artıyor

Önergedeki kritik başlıklardan biri, ağır olgular içindeki aşısız çocuk oranının acilen paylaşılması talebi. Pala, çocukluk çağı rutin takviminde eksik aşılı veya hiç aşılanmamış çocuk sayısının "2011'de birkaç yüzken 2024'te yüz binlere çıktığı" iddiasını hatırlatarak, "Bu artışın boğmaca yükünü hangi illere, hangi yaş gruplarına yığdığını bilmiyoruz" dedi.

Telafi aşısı ve Tdap (tatnos-difteri-aselüler boğmaca) aşısının uygulanmasında artış

Bakanlık, 2025'te "gebelere genişletilmiş Tdap" programı açıklayarak yenidoğan korumasını güçlendireceğini duyurdu; ancak Pala'ya göre bu karar "yeni doğanlarda artan olgu endişesinin kabulü" anlamına geliyor. Soru önergesi, pandemi döneminde rutin çocukluk çağı aşılamasında geri kalan çocuklar için telafi aşılarına yönelik özel programın yürütülüp yürütülmediğinin de açıklanmasını istedi.

Uluslararası işbirliği ve sahte bilgi salgınına karşı eylem

Bakanlığın ECDC ile veri paylaşımı yapıp ortak kontrol stratejisi geliştirmesi gerekliliğine vurgu yapan Pala, "Bakanlık veri vermeden nasıl ortak model geliştirecek?" diye sordu. Kayıhan Pala, "Halk sağlığını ilgilendiren bilimsel bilginin, bilim karşıtı dezenformasyon gürültüsü arasında kaybolmasını önlemek, Bakanlığın görevi. Halkı doğru bilgilendirmek de şeffaflıkla mümkündür. Aşısız bebeklerin ölümünü izlemek yerine veri toplanmalı, kamuoyuyla ve uzmanlarla paylaşılmalı, telafi aşıları hızlandırılmalı, bölgesel kümelenmeler saptanmalı ve bilim karşıtı dezenformasyonla mücadele edilmeli" ifadeleriyle Sağlık Bakanlığını göreve çağırarak sözlerini noktaladı.