Kurbanlık fiyatı geçen yıla göre yüzde 35 arttı

Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık fiyatları da hem tüketicinin hem de üreticinin gündeminde ilk sıraya yerleşti.

Doğu Anadolu'dan sevkiyatlar başlarken kurbanlık hayvan besicileri yüksek maliyetler ve düşen talepten şikâyet ediyor.

Önceki yıllarda bayramdan bir ay önce satışlarını tamamladıklarını aktaran besiciler, alım gücünün düştüğünü ve satışların yavaşladığını belirttiler. İstanbul Anadolu ve Avrupa yakasında kurbanlık satışı yapan işletmeciler girdi maliyetlerinin aşırı derecede arttığını, maliyetlerini karşılamakta zorlandıklarını söylediler. "Satabilirsem kendimi kâr etmiş sayacağım, çünkü zarar etmiyorsam bu artık başarıdır" diyen besiciler, geçen yıla göre yüzde 100'ün üzerinde artan yem, saman, nakliye, yer kirası ve çoban ücretini aynı oranda satış fiyatlarına yansıtamadıklarını ifade ettiler. Bu yıl büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatlarında geçen yıla kıyasla yüzde 30 ila 35 arasında artış yaşandığını belirten besicilerin verdiği bilgilere göre, geçen yıl canlı kilogramı 280-320 lira arasında olan fiyat bu yıl 350-430 TL arasında seyrediyor. Geçen yıl 25-30 bin lira arasında olan kurbanlık büyükbaş hayvanın bir hissesi bu yıl 30-40 bin TL arasında değişiyor.

Kurbanlık alıcısı enflasyonu baz alıyor

İstanbul'a genellikle Kars, Ardahan ve Ağrı illerinden kurbanlık hayvan geldiğini belirten besiciler Kars'tan 20-25 hayvanlık bir TIR'ın nakliye ücretinin 100 bin liraya kadar çıktığını söylediler. Kurbanlık pazarlarında yer kiralarının geçen yıla göre yüzde 100 arttığına dikkat çekerek, "Bölgelere göre değişiklik gösterse de geçen sene 40-60 bin lira arasında değişen 10-15 adetlik yer kiraları, bu yıl 100-150 bin liraya kadar çıktı. Bunu fiyatta yansıtamıyoruz. Çünkü alıcı da enflasyona göre hesap yapıyor" diye konuştular.

"Kâr marjımız düştü, maliyetler ikiye katlandı"

Efe Besi Çiftliği'nin işletmecisi Recep Alan, bu yıl canlı kilogram fiyatlarının 380 ila 400 TL arasında değiştiğini belirterek, "Geçen yıl devlet canlı kilogram fiyatını 285 TL olarak açıklamıştı. Bu yıl henüz resmi bir açıklama yapılmadı ama piyasada kilogram fiyatı 400 TL'ye dayanmış durumda" dedi. Fiyat artışının beklendiği kadar yüksek olmadığını savunan Alan şunları söyledi: "Geçen yıl 120-125 bin TL'ye sattığım 300 kiloluk danayı bu yıl 140-150 bin TL'ye satabiliyorum. Bu da yüzde 20-25 gibi bir artış demek. Ancak diğer kalemlerdeki artış çok daha yüksek, yem, saman, kira ve nakliye gibi giderler yüzde 100'e yakın arttı. Bu yüzden kâr marjımız ciddi şekilde düştü. Müşteri yüzde 30'luk zamla fiyat bekliyor ama bizim giderimiz yüzde 100 arttı."

Kurbanlığın kilosu 1 lira

Artan maliyetlerin yanı sıra tedarikinde de sıkıntı yaşandığına dikkat çeken Mercan Besi Çiftliği sahibi Mustafa Odabaşı da, "Doğu Anadolu Bölgesi'nde hayvan sayısının azaldı. Kars ve Ardahan başta olmak üzere bölgede kurbanlık bulmak zorlaştı. Bu durum, Batı'daki arzı da etkiliyor. Geçen yıl 270-330 TL aralığında olan canlı kilo fiyatları şu an 400-430 TL'ye çıktı" diye konuştu. Her yıl yaklaşık 120-150 civarında büyükbaş, 50'ye yakında küçükbaş kurbanlık hayvan sattığını vurgulayan Odabaşı, büyükbaş kurbanlıklarda 7 hisseli bir hayvanın tek hissesinin 25 bin ila 35 bin TL arasında değiştiğini belirtti. Canlı ağırlığının 500 kilo, karkas ağırlığının ise yaklaşık 250 kilogram gelen bir kurbanlıkta 1 hissenin 30-35 kilogram kemikli ete karşılık geldiğini söyleyen Odabaşı, küçükbaş kurbanlık fiyatlarının ise 20 ila 35 bin TL arasında olduğunu kaydetti. Odabaşı, 20 bin TL'lik bir küçükbaş hayvandan ortalama 18-22 kilo kemikli et elde edildiğini vurguladı.

Yem, nakliye ve kira iki katına çıktı, kârdan feragat ettik

İstanbul Anadolu yakasında Sancaktepe bölgesinde kurbanlık ve adaklık satışı yapan İhsan Karahan'a göre özellikle büyükbaş hayvanlarda geçen seneye kıyasla fiyat artışı sınırlı kaldı. Büyük baş kurbanlıkları Kars ve Ağrı'dan, küçükbaş hayvanları ise Balıkesir ve Trakya bölgesinden temin ettiklerini kaydeden Karahan, geçen yıl yaklaşık 300 küçükbaş sattığını söyledi. Büyükbaş kurbanlık hayvanlarda bu yıl canlı kilo fiyatlarının 350 ile 400 lira arasında değiştiğini belirten Karahan, küçükbaş hayvan fiyatlarının da kiloya göre değiştiğini, koyun fiyatlarının 15 bin ile 25 bin lira, erkek küçükbaşların ise 18 bin ile 35 bin lira arasında olduğunu söyledi. Karahan geçen yıla göre maliyetlerinin yüzde 100 arttığını ancak vatandaşın alım gücünün düşük olması nedeniyle fiyatlara yansıtamadıklarını söyledi.

"Diyanet'in bedelleri gerçek maliyetin çok altında"

Diyanet İşleri Başkanlığı, 2025 yılı için yurt içi kurban kesim bedelini 13.500 TL, yurt dışı bedelini ise 5.450 TL olarak açıkladı. Ancak üreticiler bu rakamların piyasa gerçeklerini yansıtmadığını ve alıcılar için yanıltıcı olabileceğini dile getiriyor.

Bir büyükbaş hayvanın aylık yem gideri 1.000 TL'yi aşıyor. Sevkiyat masrafları da artan giderler arasında. Kars'tan Ankara'ya bir TIR'la hayvan taşımanın maliyeti 45-60 bin TL, İstanbul'a sevkiyat ise yaklaşık 70-100 bin TL tutuyor. Pazar yerlerindeki alan kiraları ise 100-150 TL arasında değişiyor. Üreticiler, çoban bulmakta zorlandıklarını, bulunan çobanların ise aylık 45-50 bin TL arasında ücret talep ettiğini ifade ediyor.