Tıp dünyasında dönüm noktası!

Yüksek tansiyon, kolesterol ve diyabet gibi bilinen risk faktörlerini kontrol altına almak, kalp hastalıklarına karşı uzun yıllardır en etkili korunma yöntemi olarak biliniyor. Aspirin ve statin gibi ilaçlar milyonlarca insanın hayatını kurtardı. Ancak ABD'de kalp hastalıkları hala en yaygın ölüm nedeni olmaya devam ediyor. Üstelik birçok insan, risk faktörlerini kontrol altında tutmasına rağmen kalp krizi geçiriyor.

Michigan Üniversitesi'nden bilim insanları bu duruma açıklık getirebilecek yeni bir ipucu buldu. Araştırmaya göre, bağışıklık sistemi tarafından üretilen suPAR adlı bir protein, damarları tıkayan ve sertleştiren plak oluşumuna (ateroskleroz) doğrudan neden oluyor.

Ateroskleroz, dünya genelinde milyardan fazla insanı etkileyen, kalp krizi ve felçlerin en önemli nedeni olan bir damar hastalığı. Yağlı plaklar damar duvarlarına birikerek kan akışını zorlaştırıyor ve ölümcül risk yaratıyor.

SuPAR proteini kemik iliğinde üretiliyor ve vücudun iltihap seviyesini bir termostat gibi ayarlıyor. Daha önce yüksek suPAR seviyelerinin kalp hastalığı riskini artırdığı biliniyordu, ancak bunun doğrudan bir neden olduğu ilk kez kanıtlandı.

GENETİK KANITLAR DA BULUNDU

Araştırmacılar, kalp hastalığı olmayan 5 binden fazla kişiyi inceledi ve suPAR seviyesi yüksek olanların, tansiyon veya kolesterol yüksek olmasa bile ateroskleroz geliştirme riskinin belirgin şekilde arttığını buldu.

24 bin kişinin genetik verilerini inceleyen ekip, PLAUR adlı bir gendeki varyantın suPAR seviyesini yükselttiğini ve bunun da kalp damar tıkanıklığı riskini artırdığını keşfetti. 500 bin kişilik İngiltere Biobank verisi ve iki farklı büyük veri setiyle yapılan genetik analizlerde bu bağlantı doğrulandı.

Fareler üzerinde yapılan deneylerde de yüksek suPAR verilen farelerde, normal seviyeye sahip olanlara göre damarlarında çok daha fazla plak oluştuğu gözlendi. Bu bulgular, suPAR'ın damar hasarına doğrudan katkıda bulunduğunu net şekilde gösterdi.

MEVCUT İLAÇLAR ETKİSİZ

Mevcut kalp ilaçları, özellikle kolesterol düşürücüler, suPAR seviyesini düşürmüyor. Bu da suPAR'ın kalp hastalıklarının tedavisinde tamamen yeni bir hedef olabileceğini gösteriyor.

Araştırmayı yöneten Dr. Salim Hayek ve ekibi, suPAR seviyelerini güvenli şekilde düşürebilecek yeni tedaviler geliştirmek için çalışmalarını sürdürüyor.