Bursa'da büyük imar adımı! Büyükşehir karar alacak mı?

Şehir Plancıları, Mimarlar, İnşaat Mühendisleri, Harita ve Kadastro Mühendisleri odalarının Bursa şube başkanları ile Büyükşehir Belediyesi'nin bürokratları kentsel dönüşümde izlenecek yol haritasıyla ilgili görüşmelere devam ediyor.

Büyük deprem tehdidi kapıdayken bir an evvel rant değil insan odaklı adımların hayata geçirilmesi gerekiyor.

Hâliyle ortak akılla hareket edilmesi, geçmişteki vahim yanlışlardan ders alınması büyük önem taşıyor.

Bu bağlamda Büyükşehir'in yeni yönetiminin akademik odalarla geliştirdiği sözde değil özde iş birliği kent adına şüphesiz kıymetli.

'Bursa güçleniyor' adı verilen proje çerçevesinde bilim insanlarının kentsel dönüşümde izlenecek yeni yol haritasına ilişkin sunduğu bazı önerilerle devam edelim şimdi.

6306 sayılı Kanun'un 6. maddesinin 12. bendine göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından geçici olarak Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne yetki devri yapılırken belirlenen şartlar şöyleydi:

"Dönüşümlerin ada bazında yapılması...

Emsal veya yoğunluk artışının zorunlu olması hâlinde meri emsale olacak ilavenin maksimum 0,50'yi geçmemesi...

Gerekli altyapı analizlerinin yapılması...

Teknik ve sosyal donatı alanlarının ayrılması."

Bilim insanları ilk olarak yetki devrinin kullanılamayacağı alanlar belirlenmeli, bu alanlarda kesinlikle ada bazında 0,50 emsal artışı talepleri kabul edilmemelidir. Doğal sit alanları ve kentsel sitler uygulama dışı tutulmalıdır diyor.

Ardından diğer öneriler özetle şöyle sıralanıyor:

"0,50 emsal artışı uygulamasının yasal altlığının oluşturulması için alınan ilke kararları, meclis kararına bağlanarak hukuksal bağlayıcılığı oluşturulmalıdır.

Alan büyüklüğüne göre kademeli emsal artışı yerine; finansman desteği ile ilgili çalışma yapılarak Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından alan büyüklüğüne göre finans desteği sağlanabilir.

Mevcut uygulamalar da göz önüne alınarak mevcut emsali 1,00'in altındaki parsellerde maksimum emsal artışı meri emsalinin yarısı kadar olmalıdır.

Planlı alanlar imar yönetmeliğinde yapılan değişiklikten ötürü emsal artışı net imar parseli üzerinden hesaplanmalıdır.

Kişi başına yaşam alanları ilçelere veya bölgelere göre farklılık göstermektedir. Ancak bu konuda kapsamlı bir analiz çalışması bulunmamaktadır. Bu sebeple uygulamanın bütünlüğü açısından 0,50 emsal artışı uygulamalarında kişi başına yaşam alanı tüm ilçe ve bölgelerde 35 metrekare kabul edilmelidir.

Bir yapı adasında dönüşmüş parseller var ve dönüşmeyen parsellerin tamamı dönüşüm talebinde bulunuyorsa, dönüşümün tamamlanması durumunda ada bazı şartı yerine getirileceğinden izin verilebilir.

Kat yüksekliği meri imar planında verilen katın yarısı kadar artışla uygulanacaktır. 5 kata 8 kat, 3 kata 5 kat, 4 kata 6 kat... Kat yüksekliğine ilişkin silüet çalışması istenmeli, silüete olumsuz etkiler olacaksa yükseklikte kısıtlamaya gidilmelidir.

Rantsal dönüşüm olmaması için parsellerde site bulunmayıp müstakil konut yapısı, villa vb. bulunuyorsa bu haktan faydalanmasına izin verilmemelidir. Faydalanabilmesi için meri imar planındaki inşaat hakkının en az %80'ini kullandığını teknik personel imzalı bir rapor ile ispatlamalıdır. Üzerinde fabrika, depo, vb. bulunan konut dışı parseller de haktan faydalanmamalıdır.

Ana yol güzergahlarında yol genişlemesinin sağlanması için yol/otopark terkleri, terk olarak kabul edilecektir.

0,50 emsal artışının bir bölümünü ticarette kullanıyorsa eski bazı uygulamalarda konut kullanımda terk etmesi gereken donatının yarısı kadar terk vermesi talep ediliyordu. Sonradan ticari emsal artışlarında terk istenmemeye başlandı. Ticaret alanlarının artışının yarattığı araç trafiği göz önüne alınarak 0,50 emsal artışının ticari kullanılan kısımlarda konutta ayırması gereken terk miktarının yarısı kadar terk istenmelidir. Bu terkler ilave nüfus getirmediğinden ticaret için ihtiyaç olan otopark veya yol alanı olarak kullanılabilir.

0,50 uygulamalarında oluşturulacak yasal altlıkla bu parsellerden imar planı değişikliği onaylanması sırasında altyapı katılım/iyileştirme bedeli alınabilir. Bu elde edilen fon altyapının iyileştirilmesinde kullanılmalıdır. Bu yönde bağlayıcı meclis kararı alınmalıdır.

Değişen yönetmelikler sebebiyle verilen 0,50 emsal artışı dönüşümün finansmanını sağlamaya yetmeyecektir. Bu kapsamda odaların da içinde bulunduğu teknik bir çalışma ekibi oluşturularak bakanlığa rapor sunulup verilen yetki yazısındaki şartlarda bazı değişiklik taleplerinde bulunulabilir."

Öneriler böyle...

Verilmiş herhangi bir karar olmadığının altını çizelim özellikle.

Süreç tüm paydaşlarla istişare edilecek, Büyükşehir'in İmar ve Bayındırlık Komisyonu'nda da görüşülecek.

Yeni Çevre Düzeni Planı çalışmaları devam ederken, Bursa'nın en acil giderilmesi gereken sorunu kentsel dönüşüm meselesinde, şehrin kaybedecek bir dakikasının dahi kalmadığı bilinciyle siyaset üstü yaklaşımla ortak aklın derhâl devreye sokulması elzemdir.

Yerel yöneticiler, nüfusun yaklaşık yüzde 65'inin plansız ve çarpık yapılaşmış alanlarda yaşadığı Bursa'da artık rantı değil kamuyu önceleyen gerçek kentsel dönüşümler için bir an evvel sorumluluk üstlenmelidir.